Thực hiện Nghị quyết của Đảng về phát triển kinh tế tập thể, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách để khuyến khích, thúc đẩy khu vực kinh tế này phát triển. Đặc biệt từ khi Luật HTX 2012 ra đời, cùng với các chính sách đó khu vực kinh tế tập thể trong những năm qua đã có những đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Ở Ninh Thuận, theo số liệu báo cáo tổng kết 5 năm 2011 – 2016 của Liên minh HTX, toàn tỉnh có 1.205 THT với trên 11.800 thành viên; trong đó có 415 THT thành lập mới, với trên 4.000 thành viên, tăng 2 lần so với năm 2011; doanh thu bình quân của THT ước đạt 140 triệu đồng/năm, tăng 17% so với năm 2011; thu nhập bình quân THT ước đạt 40 triệu đồng/năm; Toàn tỉnh có 77 HTX (52 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp; 8 HTX hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp; 3 HTX hoạt động trong lĩnh vực giao thông - vận tải, xây dựng; 08 HTX hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh dịch vụ tổng hợp; 3 HTX hoạt động dưới hình thức Quỹ tín dụng nhân dân), trong đó có 60 HTX đã hoàn thành việc củng cố, chuyển đổi mô hình hoạt động theo Luật Hợp tác xã 2012, đạt tỉ lệ 78%; 02 HTX chuyển hoạt động sang loại hình doanh nghiệp, số còn lại phải tiến hành giải thể hoặc chuyển hình thức hoạt động;

Vốn điều lệ bình quân của HTX khoảng 360 triệu đồng, trong đó, mức vốn góp thấp nhất là 500.000 đồng/thành viên; cao nhất 01 tỉ đồng/thành viên; HTX có vốn điều lệ cao nhất 10 tỉ đồng;

Tổng số thành viên của HTX trên 30.000 người, trong đó số thành viên mới tham gia HTX gần 4.000 người, tăng 12,5% so với năm 2011. Số lao động làm việc thường xuyên trong HTX là 430 người, số lao động là thành viên HTX 300 người;

Tổng số cán bộ quản lý HTX có 390 người, số cán bộ trình độ sơ cấp, trung cấp chuyên nghiệp là 97 người, tăng 10% so với đầu nhiệm kỳ và trình độ cao đẳng, đại học là 45 người, tăng 3,6% so với đầu nhiệm kỳ;

Doanh thu bình quân của HTX ước đạt 1.800 triệu đồng, tăng 1,7 lần so với đầu nhiệm kỳ, doanh thu đối với các thành viên khoảng 1.200 triệu đồng/năm; lợi nhuận bình quân 150 triệu đồng/năm, tăng gần 02 lần so với đầu nhiệm kỳ; thu nhập bình quân của lao động thường xuyên trong HTX ước đạt 29 triệu đồng/năm, tăng trên 02 lần so với đầu nhiệm kỳ. Đóng góp cho ngân sách đạt 7,94/15% GDP.

Qua các số liệu trên có thể thấy rằng, loại hình kinh tế tập thể mà nòng cốt là các hợp tác xã vẫn được duy trì tương đối ổn định và có bước phát triển tuy nhiên mức tăng trưởng khá chậm so với mục tiêu đặt ra những tồn tại hạn chế cơ bản như:

- Năng lực quản trị còn hạn chế; HTX hoạt động chủ yếu là làm dịch vụ nên hiệu quả kinh doanh chưa cao;

- Hầu hết HTX có qui mô nhỏ, vốn bình quân thấp, huy động vốn khó khăn; Kinh phí nhà nước hỗ trợ còn hạn chế;

- Mô hình HTX ngư nghiệp, nuôi trồng thủy sản hầu như chưa phát triển.

Những tồn tại, hạn chế đó cũng chính là những nguyên nhân chủ quan của kinh tế tập thể song còn do các nguyên nhân khách quan khác như việc tiếp cận các chính sách của chính phủ còn những bất cập. Việc triển khai quán triệt các chủ trương, Nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước về kinh tế tập thể ở một số ngành, địa phương chưa thường xuyên, thiếu chiều sâu; nhận thức của một bộ phận cán bộ, nhân dân về mục đích, ý nghĩa của kinh tế tập thể (HTX) chưa đầy đủ, chưa thật sự tin tưởng vào mô hình HTX kiểu mới thậm chí xem nhẹ kinh tế tập thể;

Mặc dù kinh tế tập thể đang ở giai đoạn khá khó khăn nhưng Đảng, Nhà nước ta vẫn đánh giá cao vai trò của khu vực kinh tế này. Văn kiện Đại hội lần thứ XII của Đảng khẳng định “…Tiếp tục đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác xã; đẩy mạnh liên kết và hợp tác dựa trên quan hệ lợi ích, áp dụng phương pháp quản lý tiên tiến phù hợp với kinh tế thị trường. Nhà nước có cơ chế, chính sách hỗ trợ về tiếp cận nguồn vốn, đào tạo nguồn nhân lực, chuyển giao kỹ thuật, công nghệ, hỗ trợ phát triển thị trường, tạo điều kiện phát triển kinh tế hợp tác xã trên cơ sở phát triển và phát huy vai trò kinh tế hộ”; (tr 107, Văn kiện ĐHĐB toàn quốc lần thứ XII của Đảng) “Khuyến khích phát triển bền vững kinh tế hợp tác mà nòng cốt là Hợp tác xã với nhiều hình thức liên kết, hợp tác đa dạng; nhân rộng các mô hình kinh tế hợp tác hiệu quả, tạo điều kiện cho kinh tế hộ phát triển có hiệu quả trên các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ; góp phần hình thành chuỗi giá trị từ sản xuất đến chế biến, tiêu thụ; bảo đảm hài hòa lợi ích của các chủ thể tham gia. Tạo điều kiện hình thành những tổ hợp nông – công nghiệp – dịch vụ công nghệ cao” (tr 293, Văn kiện ĐHĐB toàn quốc lần thứ XII của Đảng).

Trên cơ sở các quan điểm chỉ đạo về phát triển kinh tế tập Bộ Chính trị có Kết luận số 56-KL/TW  ngày 21/02/2013 về đẩy mạnh thực hiện NQ Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể; Chỉ thị 19/CT-TTg ngày 24/7/2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh triển khai thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012 cùng nhiều văn bản chỉ đạo của chính phủ, của các bộ, ngành, các địa phương hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể. UBND tỉnh đã ban hành các kế hoạch như Kế hoạch số 2257/KH-BCĐ ngày 14/6/2016 về Công tác trọng tâm năm 2016 của Ban chỉ đạo phát triển kinh tế tập thể tỉnh Ninh Thuận; Kế hoạch số 3448/KH-UBND ngày 23/8/2016 về Phát triển kinh tế tập thể năm 2017; Kế hoạch 3139/KH-UBND ngày 7/8/2015 về phát triển kinh tế tập thể tỉnh Ninh Thuận 5 năm 2016 – 2020.

Nhiều chính sách quan trọng, phù hợp với thực tiễn đã được các cấp, các ngành tổ chức triển khai thực hiện đem lại những kết quả thiết thực cho phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho nhân dân. Tuy nhiên, một số chính sách trong phát triển kinh tế tập thể vẫn còn những bất cập, khó triển khai thực hiện đặt mục tiêu phát triển kinh tế tập thể trước những khó khăn, vướng mắc.

Hội thảo đối thoại chính sách phát triển kinh tế tập thể do Hội Nông dân tỉnh tổ chức là một giải pháp, một hoạt động quan trọng nhằm đề xuất các giải pháp tháo gỡ các khó khăn để các chủ trương, chính sách lớn của Đảng, của Nhà nước và của địa phương thực sự đi vào cuộc sống, tạo điểu kiện thúc đẩy kinh tế tập thể phát triển, làm cho kinh tế tập thể phát huy vai trò, vị trí thực sự của mình trong đời sống kinh tế xã hội.

Hội thảo có sự tham gia của lãnh đạo Ủy ban nhân dân, Ban Kinh tế Ngân sách Hội đồng nhân dân tỉnh, lãnh đạo các sở ngành Kế hoạch Đầu tư, Nông nghiệp & PTNT, Công thương, Ngân hàng nhà nước, Liên minh HTX…; ủy ban nhân dân, Phòng nông nghiệp, phòng tài chính, Hội Nông dân một số huyện, thành phố, xã phường, các HTX, THT, nông dân sản xuất giỏi, doanh nghiệp… Hội thảo đã có hàng chục bài phát biểu tham luận, thảo luận với nhiều nội dung thiết thực, sâu sắc đối với các chính sách liên quan đến phát triển kinh tế tập thể. Nội dung cac stham luận, thảo luạn tập trung vào một số vấn đề sau:

- Tỉnh ủy, UBND tỉnh chỉ đạo cấp ủy, chính quyền, các cấp các ngành, các Hội đoàn thể tăng cường công tác tuyên truyền chủ trương đường lối của Đảng, Nhà nước về các chính sách phát triển kinh tế tập thể để cán bộ, nhân dân nâng cao nhận thức về kinh tế tập thể, xây dựng HTX kiểu mới. Phát huy vai trò của sở Kế hoạch đầu tư, cơ quan chủ trì tham mưu cho UBND tỉnh trong chỉ đạo thực hiện kết luận của Bộ Chính trị trong thực hiện NQ Trung ương 5.

- Quan tâm hơn nữa chính sách phát triển nguồn nhân lực, để tăng cường cho  bộ máy quản lý HTX đặc biệt là có chính sách thu hút nhân tài vào làm việc ở các HTX; đào tạo bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ, năng lực cho cán bộ quản lý; tăng cường hỗ trợ của chuyên gia trên một số lĩnh vực giúp HTX xây dựng phương án sản xuất kinh doanh có hiệu quả; đội ngũ cán bộ theo dõi, quản lý HTX.

- Về vốn để sản xuất kinh doanh cần khẩn trương tháo gỡ khó khăn cho HTX về điều kiện vay; giúp HTX phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả để có đủ điều kiện vay vốn; cải tiến thủ tục cho vay. Ngân hàng cần có tham gia trong liên kết 4 nhà, quan tâm đến phương án xử lý nợ của HTX cũ; những vấn đề liên quan đến khảo sát thực hiện chính sách vay vốn trong thời gian tới.

- Về đất đai: việc thực hiện chính sách đất đai cho các HTX (khảo sát, rà soát đánh giá, cấp sổ); các địa phương cần có quĩ đất để tạo điều kiện cho HTX thuê; một số HTX cần có qũi đất để xây dựng trụ sở, cơ sở vật chất làm việc.  

- Qui hoạch sản xuất ngành nông nghiệp trong đó có qui hoạch vùng  sản xuất muối trên đất hoang hóa; có chính sách hỗ trợ đầu vào cho sản xuất và đầu ra cho tiêu thụ sản phẩm; hỗ trợ nông dân, ngư dân, diêm dân sản xuất, chế biến, tiêu thụ sản phẩm sạch, an toàn.

Ban tổ chức Hội thảo tiếp thu, ghi nhận các ý kiến của đại biểu và có đề xuất với các cấp các ngành có liên quan để kịp thời xử lý các khó khăn vướng mắc trong việc tháo gỡ các khó khăn cho khu vực kinh tế tập thể phát triển.

Lần đầu tiên Hội Nông dân tỉnh tổ chức Hội thảo chính sách nhưng đã nhận được sự quan tâm chỉ đạo từ lãnh đạo tỉnh, các sở ngành và đặc biệt là các HTX, các nông dân sản xuất kinh doanh giỏi. Có thể nói hội thảo đã đạt được những thành công nhất định, sự thành công của Hội thảo sẽ giúp chúng ta tự tin hơn trong việc tổ chức triển khai thực hiện chính sách về phát triển kinh tế tập thể; kết quả của Hội thảo hôm nay có thể còn ở phạm vi, qui mô cũng như đối tượng tham gia chỉ mới ở phạm vị nhỏ hẹp, khiêm tốn chưa đáp ứng được những kỳ vọng của công tác lãnh đạo, quản lý. Tuy nhiên, những nỗ lực đó chắc chắn sẽ có giá trị rất thiết thực đối với quá trình nghiên cứu, đề xuất các giải pháp, các chính sách về phát triển kinh tế tập thể phù hợp với thực tiễn trên địa bàn tỉnh nhà.